Ngày xưa, ở một ngôi chùa nọ, vị thiền sư trụ trì nuôi một con heo
lâu năm. Tuổi heo xấp xỉ tuổi đạo của nhà sư, và cả đại chúng kể từ vị tri sự
tăng trở xuống đều phải nhường heo về phía cạnh thâm niên nọ. Do đó vị trụ trì
đặt cho heo một biệt danh là Trư hòa thượng.
Trư hòa thượng chỉ việc ăn, nằm và bài tiết (để lấy phân bón cho
vườn chùa) nên rất mập mạp đến không ngồi dậy nổi. Tuy nhiên mỗi khi tiếng hồng
chung của nhà chùa vang lên vào chiều tối hoặc canh khuya, Trư hòa thượng đều
cố ngóc đầu dậy một cách mệt mỏi. Nhân đấy mà thiền sư rất yêu mến Trư hòa
thượng chỉ cho chúng xem, bảo:
- Các con thấy đó, loài súc sanh cũng có Phật tánh, chớ khinh
thường.
Một hôm thiền sư có việc phải đi xa vài hôm. Ngài cho hợp chúng
căn dặn:
- Trong khi tôi đi vắng, lỡ
Trư hòa thượng có viên tịch, thì các ông hãy cắt thịt, chia cho láng giềng mỗi
nhà một miếng. Hãy nhớ làm theo lời dặn của tôi.
Ðại chúng lấy làm quái dị về lời dặn của Thầy, nhưng không dám
hỏi, cứ vâng dạ lãnh tôn ý. Có lẽ họ nghĩ rằng Thầy quá lo xa, Trư hòa thượng
không bệnh hoạn gì chưa chắc đến nổi chết. Nhưng ngờ đâu Thầy vừa đi vắng một
hôm thì Trư hòa thượng ngã lăn ra chết. Ðại chúng bây giờ thật khó xử nếu làm
theo lời Thầy dặn thì sợ đời dị nghị, nhất là trong khi vắng Thầy. Lỡ người ta nghi
chúng Tăng nhân Thầy không có nhà đã làm thịt con heo, rồi ăn không hết mà đem
biếu thì sao? Thầy tri sự sau khi hội ý toàn thể đại chúng, quyết định đem mai
táng Trư hòa thượng sau vườn chùa, rồi Thầy về sẽ sám hối sau.
Khi thiền sư trở về, hỏi ra mới biết chúng không làm theo lời Ngài
dạy:
- Thế là các ông làm lỡ việc của ta rồi.
Khi đại chúng thưa hỏi, Ngài kể:
- Trư hòa thượng chỉ còn một kiếp cuối cùng là được giải thoát.
Trong kiếp cuối ấy, Trư hòa thượng phải chết vì nạn “loạn đao phân thây”. Nhờ
có túc duyên mà Trư hòa thượng được thoát nghiệp ấy trong lúc sống, nhưng định
nghiệp không thể không trả. Do đó mà ta muốn giúp Trư hòa thượng trả xong định
nghiệp bằng cách phân thây ông ta sau khi chết. Ðược vậy khỏi thọ sanh kiếp
khác. Nhưng bây giờ gì các ông không làm theo lời ta, Trư hòa thượng sẽ phải
luân hồi trở lại để trả cho xong định nghiệp.
Ðại chúng nghe lời Thầy dạy đều lấy làm hối hận. Ðại sư an ủi: -
Không hề gì, rồi đây các ông còn duyên gặp lại Trư hòa thượng.
Thời gian trôi qua nhanh chóng. Thấm thoát đã hơn 20 năm kể từ
ngày Trư hòa thượng viên tịch. Một hôm, vị trụ trì mới, đệ tử trưởng kế vị
thiền sư sau khi Ngài viên tịch tiếp đón vị quan huyện trẻ tuổi vừa tới nhậm
chức tại địa phận chùa nhà. Quan đi quanh chùa thăm viếng tỏ ý lưu luyến như
một vị cố nhân. Quan có cảm tình đặc biệt với tất cả đại chúng, và từ đấy mỗi
lúc rảnh rỗi việc quan, ông lại tới chùa đàm đạo với chư Tăng, Mối đạo tình đã
đằm thắm ấy kéo dài thời gian cho tới một ngày. . .
Tin đồn quan huyện bị triệu về kinh đô vì một vụ án phản nghịch,
và ngay sau đó đem ra giữa chợ phân thây, được loan đi rất nhanh đến chùa. Chư
Tăng bàng hoàng sửng sốt, thương cho số phận quan huyện nhân từ, người bạn chí
thiết của đại chúng. Tại sao một người tốt như quan huyện lại phải chịu một cái
chết thê thảm như kia? Chư Tăng ngậm ngùi tự hỏi. Nhất là vị trụ trì người kỳ
cựu nhất ở chùa, người ngày xưa đã từng săn sóc Trư hòa thượng chết, và bây giờ
là người bạn thân của tri huyện, vị trụ trì buồn bã mất mấy ngày.
Vào một thời tọa thiền, Ngài bỗng thấy quan huyện mỉm cười hòa nhã
và một âm thanh nhẹ như hơi gió thoảng bên tai Ngài: - Tôi là Trư hòa thượng
ngày xưa, xin đến vĩnh biệt Thầy và tạ ơn tri ngộ.
Vị trụ trì bàng hòang dụi mắt nhớ lại tất cả chuyện xưa nay.
Thích nữ Trí Hải
“Ðừng mất thì giờ để sửa lại
cho thẳng cái bóng của một cây cong”.
